· Iñigo Urkullu lehendakariak eta Nerea Melgosa sailburuak aintzatespen eta hurbiltasun hitzak eskaini dituzte funtzionarioek Euskadin eta Estatuan jasandako minaren aurrean
· Espetxeetako langileek, askatasunik gabeko pertsonek, hirugarren sektoreak eta erakundeek euskal espetxeen jaialdi berriaren lehen edizioa ospatu dute
· Arrats elkarteak Francisco Javier Gómez Elósegui saria jaso du 1997an hildako funtzionarioaren familiaren aurrean
· Sonia Hernando kazetariak gidatu du ekitaldia eta Betto Snay rapzalearen musika-emanaldia izan da ekitaldian
200 pertsona baino gehiago bildu dira gaur arratsaldean Tabakaleran, Eusko Jaurlaritzak deituta, Lehen Mandela Eguna ospatzeko. Euskal espetxeen eguna ospatu da, uztailaren 18an atzeratu zutena, Estatuko hauteskunde orokorrak deitu zituztelako. Urtero sortzen da Mandela Eguna, eta, Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak bere hitzaldian nabarmendu duenez, “bateragarria izango da La Merced espetxe-eremuko patroia izatearekin”.
Ekitaldiaren buru Iñigo Urkullu lehendakaria izan da, eta gogorarazi du atzo bi urte bete zirela espetxeen kudeaketa Eusko Jaurlaritzara pasatu zenetik. “Nahi dugun eskualdatzea, autogobernua ongizaterako tresna delako, eta hezkuntzak eta birgizarteratzeak zigortutako pertsonaren ingurunean zenbat eta integratuago egon, hainbat eta hobea delako”, esan du.
Nerea Melgosak ere eguna gogoratu du eta, Eusko Jaurlaritzaren espetxe-kudeaketari buruzko kritikei erantzunez, honako hau esan du: “Bagenekien ez zela erraza izango, baina gertuko kudeaketak emaitzak ematen ditu. Ez kaosa, ez suterik, ez auto-ilararik; ahots katastrofikoek iragartzen zuten ezer ez”.
Lehen Mandela Egunean espetxe-arloko ordezkaritza zabala bildu da, Bizkaiko, Arabako eta Gipuzkoako zentroetan egunero lan egiten duten funtzionarioekin. Barne talde bat ere hurbildu da Tabakalerara, baita Espetxeetako Zerbitzu Zentraletako eta Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politikako saileko langileak ere.
Horiekin batera, ESEN sarean bildutako gizarte entitateen eta beste gizarte entitate batzuen ordezkariak ere izan dira.
Ekitaldiaren hasieran minutu bateko isilunea gorde da ETAk Euskadin eta Estatuan asesinatutako espetxe-funtzionarioen omenez. Hain zuzen, bai lehendakariak bai sailburuak hurbiltasun eta aintzatespen hitzak eskaini dizkiete ETAren indarkeria jasan zuten funtzionarioei.
“Eusko Jaurlaritzak aintzatespen publikoa egin nahi die ETAren jazarpen kriminala jasan zuten espetxe-funtzionario guztiei. Eta, bereziki, terrorismoaren urteetan euskal espetxeetan lan egin zuten pertsonei nire esker ona eta estimua, pertsonala eta Eusko Jaurlaritzarena”, esan du lehendakariak.
Bestalde, Nerea Melgosak hau esan du, espetxeko langileei zuzendua: “Eskerrik asko zuen lanagatik eta eusteagatik, nahiz eta bizi izandako egoerak egokiak ez izan. Zuen bizitza jarri zenuten jokoan. Bidegabea izan zen, eta horrela aitortu behar da”.
Halaber, sailburuak gogorarazi du “laster argitaratuko da” Deustuko Unibertsitateko Pedro Arrupe Giza Eskubideen Institutua egiten ari den txostena, Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen, Biktimen eta Aniztasunaren Zuzendaritzak eskatuta. Dokumentu horretan, ETAren terrorismo- eta presio-urte luzeetan espetxeek jasandako sufrimendua islatzen da.
Sei bideo eta rap erritmoko sari bat
Mandela Eguna ekitaldi arina izan da, eta Sonia Hernando kazetariak aurkeztu du. Bertan, sei bideo proiektatu dira, espetxeetako protagonista nagusien testigantzak jasotzeko.
Hala, lehen pieza Nelson Mandelaren irudiari eta giza eskubideen defentsari buruzkoa izan da. John Carlin kazetari eta idazleak eta Jaime Tapia Eusko Jaurlaritzako espetxeko aholkulariak hartu dute parte bideoan.
Bigarren bideoa espetxeetako funtzionarioen lanari buruzkoa izan da, eta gogoeta interesgarriak egin dituzte hiru langile beteranok eta Bizkaiko, Arabako eta Gipuzkoako zentroetako plantilletan sartu berri diren hiru langilek.
Aukerak, tailerrak eta bigarren aukeren inguruko testigantzak, barneko pertsonen bizitza birbideratzeko ibilbideak izan dira hirugarren lanaren ardatz.
Laugarren eta bosgarren bideoa Francisco Javier Gómez Elóseguiren irudiari eta bere izena daraman eta aurten Eusko Jaurlaritzak lehen aldiz banatu duen sariari buruzkoak izan dira -lehenengo hiru edizioak Kriminologiaren Euskal Institutuak antolatu zituen-. Mª Carmen, Francisco Javierren alargunak; Josemi Gómez Elóseguiren anaiak eta ETAk 1997an hildako funtzionarioaren bi lankide eta lagunek gogoratu dute nolakoa den bere oroimenekin bizitzea.
Bestalde, Arrats Elkarteko taldearen ordezkari bat agertokira igo da saria jasotzera.
Azken bideoan, askatasunik gabeko pertsona batzuek hartu dute parte, baita Gipuzkoako espetxeetako zuzendaria den Alfredo Gómezek eta Arabatik Benito Agirrek eta Bizkaiko zuzendaria den Vicenta Alonsok ere.
Bilbon bizi den Betto Snay rapzale angolarrak girotu egin du ekitaldia, Euskadiko etorkin-komunitatearekin konprometitutako musikarekin eta errealitate sozialez betetako testuekin.
Iñigo Urkullu lehendakariak eman dio amaiera I. Mandela Egunari, eta Hego Afrikako liderra parafraseatuz egin du. “Gogoratu behar dugu presoak gizartearen parte izaten jarraitzen dutela, eta errespetuz tratatu behar direla, gizaki gisa duten duintasuna dela eta”, esan du.
